Những điều ước ngày Tết của trẻ mồ côi

100 đứa trẻ mồ côi đã viết ra giấy mong ước ngày Tết của mình, hy vọng ai đó sẽ đọc và thực hành chúng.

hu nuôi dưỡng trẻ của trọng tâm bảo trợ tầng lớp IV nhìn từ bên ngoài có dáng vẻ của một ngôi trường trung học tiêu biểu ở ngoại ô Hà Nội. Một dãy nhà hai tầng cũ sơn màu vàng, những đứa trẻ đang chơi một trò chơi đơn giản trong sân. Chúng nhảy dây, hoặc cùng đuổi theo một quả bóng bay. Buổi chiều ở đây trông giống một giờ ra chơi.

Nếu quan sát kỹ, bạn sẽ thấy nhiều điểm khác. xống áo của những đứa trẻ cũ hơn ở "ngôi trường" thường nhật nào đó. Những đứa lớn tự ăn mặc tử tế. Nhưng một vài đứa bé hơn, không ai chăm, đi những đôi dép tổ ong ngả màu, không mang tất, giữa cái lạnh của mùa Đông vùng núi. Ở góc sân, một cậu bé chừng 5 tuổi thơ thẩn một mình và nhìn người lạ với ánh mắt sợ sệt. Nó chưa đủ lớn để dự vào trò chơi tập thể. Góc khác là một bạn mang khuôn mặt ngây dại, đứng nép sau cánh cửa - một đứa trẻ bị khuyết tật tâm thần.

Và nếu giao thiệp với những đứa trẻ ở đó, bạn sẽ nhận ra rằng dù chúng cũng thân thiện với người lạ, nhưng vẫn giữ một chút khách sáo và sợ sệt mơ hồ. Chúng đã luôn tồn tại với thân phận của các thực thể hành chính - những đứa trẻ mồ côi sống trong trọng điểm bảo trợ xã hội - và thường xuyên phải giao tế với người lớn trong các cuộc gặp gỡ phút chốc không thân mật.

Chúng tôi đề nghị các em viết điều ước của mình lên một mảnh giấy nhỏ. Chỉ khi đó, một phần nhỏ tâm hồn của tuổi thơ mới hiện ra chân thật.

Chúng muốn có xống áo mới, giày mới và đồ chơi mới. Một số bạn đã chú ý rất kỹ thế giới xung quanh, biết các bạn cùng lứa có những gì. Nhiều bạn xin một vài giày, viết rõ nhãn hiệu: đó là nhãn giày thành mốt của năm ngoái, sau khi xuất hiện trong MV của vài ca sĩ trẻ. Chúng cũng không hẳn cảm thấy thỏa mãn với việc đuổi theo một quả bóng trong sân. Một số bạn xin đôi vợt cầu lông, hay bộ đồ chơi tay cầm.

Có thể đó không hẳn là “điều ước” – những đứa trẻ mồ côi chắc chắn có điều ước lớn hơn. Có thể chúng đã viết ra những mong muốn thực tại, được một mạnh thường quân nào đó viện trợ thực hành. Hay xác thực hơn, đó là những lời nhắn gửi đến một ai đó ngoài cánh cửa trung tâm.

Những lời nhắn được cố kỉnh ghi ga gang viết một cách thuyết phục. Bạn Hùng đã “design” mẩu giấy nhỏ của mình như một bản CV. ước mong của bạn là “được một chiếc quần bò để đi học nghề”. Bạn Đống đã lớn, và không quên viết kèm điều ước của mình một lời cảm ơn. “Cháu cảm ơn cô chú đã dành cho cháu một điều ước. Cháu chúc các cô chú ăn Tết vui vẻ”. Phía dưới mẩu giấy, bạn vẽ một chậu cây mùa xuân với dòng chữ “chúc mừng năm mới”. Bạn Hải cố mô tả kỹ hơn, rằng “chiếc áo phao ấm” mà bạn muốn, là để mặc trong “mùa Đông lạnh giá”.

ừ lâu, các nghiên cứu trên khắp thế giới chỉ ra rằng ngoài vấn đề cần yếu như cơm ăn và áo mặc, trẻ mồ côi đối mặt với nhiều nguy cơ về tâm lý. Chúng cảm thấy không tự tin trong giao dịch tầng lớp, buồn và chán vì thiếu các hoạt động tiêu khiển.

Nhiều tổ chức từ thiện đặt ra mục tiêu cao hơn “nhu yếu phẩm” khi làm việc với trẻ mồ côi: họ muốn xây dựng cả sự tự tin và cảm giác được là một đứa trẻ bình thường. Đơn cử, Diskin, một hội từ thiện của người Do Thái có trụ sở ở Bắc Mỹ, dùng tiền quyên góp để mua các voucher xống áo, sau đó cho trẻ tự “shopping” cùng người giám hộ. Tổ chức này tin rằng việc được đi mua đồ mới là một cảm giác “tuyệt vời nhất mọi đứa trẻ có được”. Chúng có thể lựa chọn “những thứ thời trang như bạn bè đang mặc và cảm thấy thoải mái giữa chúng bạn cùng lớp”. Diskin tin rằng điều này sẽ giúp trẻ mồ côi thành công hơn trong học tập và cuộc sống.

Hoạt động tiêu khiển, qua các nghiên cứu, cũng là một phần nghiêm trọng trong đời sống trẻ mồ côi tại các trung tâm nuôi dưỡng tụ họp. Chúng có nhiều thời kì “chết” và buồn chán so với những đứa trẻ được bác mẹ nuôi dưỡng. Điều này tạo ra các hiệu ứng tâm lý thụ động.

Việc tặng các món quà nằm ngoài danh mục nhu yếu phẩm để mang lại niềm vui hoặc thực hành các điều ước nhỏ của trẻ, cũng là hoạt động phổ biến tại nhiều quốc gia. Có thể kể đến Toys for Tots, chương trình tặng đồ chơi cho trẻ nghèo được duy trì bởi Hải quân Hoa Kỳ, hoặc OneSimpleWish hay Partnerships for Children, những tổ chức cho trẻ nghèo đăng điều ước online để cỡ một mạnh thường quân thực hiện chúng.

Những mảnh giấy ô ly thu được từ trọng điểm Thụy An đóng vai trò như một dò la chứng minh những kết quả nghiên cứu ấy. Lũ trẻ tinh thần được hoàn cảnh của mình, nhưng điều đó không ngăn chúng tơ màng một vài giày hay chiếc quần bò thời trang, một đôi vợt cầu lông hay bộ trò chơi tay cầm.

Ngay cả trong tâm tính của một đứa trẻ, chiếc quần bò cũng đã được dự định dùng cho một hoạt động tầng lớp rất quan trọng và cụ thể: “để đi học nghề” - như Hùng viết.

Những mẩu giấy nói nhiều điều về thế giới tâm hồn của những đứa trẻ. Bạn Hùng sau khi “design” xong mảnh giấy của mình, đã viết thêm một mảnh khác cho bạn Huy. “Em ở cùng phòng với một bạn tên là Lê Văn Huy. Bạn ấy không biết chữ nên em viết hộ bạn ấy… Ước mơ của bạn ấy là có một bộ áo quần ấm”.

Hùng có thể viết thay cho Huy bằng ngôi thứ nhất. Nhưng cậu bé đã kể rất thật, và kể một câu chuyện đáng nghĩ trong mùa Xuân này.

Bài: Đức Hoàng
Đồ họa: Tiến Thành
Ảnh: Cường Đỗ Mạnh